Şüphesiz ki, şeytan size düşmandır; öyle ise (siz de) onu (kendinize) düşman edinin! O kendi taraftarlarını ancak alevli ateş ehlinden olsunlar diye çağırır. (Fâtır Suresi, 6)
Şeytan Allah'a (cc)başkaldırma cüretinde bulunan, son derece isyankâr, insanlara karşı büyük bir düşmanlık besleyen, insanları doğru yoldan alıkoymak için türlü çabalar harcayan bir varlıktır. Tarihin başından bu yana tüm insanları Allah'ın (cc) yolundan saptırmaya çalışmıştır.
Şeytan kendi asli suretinin dışında, her yerde, her zaman değişik varlık ve şekillerde insanın karşısına çıkmış ve onlar tarafından görülmüştür.
Şeytan cin taifesinden olduğu için onlar gibi muhtelif şekillere bürünerek bu madde âleminde görülebilirler. Hz. Peygamber (asm) bu hususta şöyle demiştir:
Cin taifesi üç kısımdır: Üçte birinin kanadı vardır, havada uçarlar. Üçte biri yılanlar, köpekler şeklindedirler. Üçte biri de göçebe olup, insanlarla beraber dolaşırlar." (Rumuz el e-hadis )
Bu hadisten de anlaşılacağı gibi şeytan, çeşitli suretlere bürünerek kedi, köpek, keçi ve yılan şekillerine girmiştir. Hatta Hz. Âdem (as) ile Havvayı yılan şekline girerek aldatmıştır. Şeytanın bu şekilde, çeşitli suretlere girmesi kendi kudretinden olmayıp; bu hususta Cenâb-ı Hakk'ın kendisine verdiği kudret sayesindedir.
Şeytan, ancak Hz. Peygamberin(asm) suretine ve Onun (asm) vârisi olan, büyük veli zatların suretine giremez
Şeytan, daha çok insan şeklinde özelliklede kötü insanların suretinde görünmüştür. Ancak Hz. Peygamberin(asm) suretine ve Onun (asm) vârisi olan, büyük veli zatların suretine giremez.
Allah Resulü(asm) şeytanın kendi kılığına giremeyeceğini şöyle ifade etmiştir :
Bir kimse beni rüyasında görse, gerçekten beni görmüş olur. Zira şeytan, benim kılığıma giremez.(Prof. Dr. Ali Yardım, Peygamberimizin Şemaili )
Asırlar boyunca tüm insanları Allah'ın (cc) yolundan saptırmaya çalışan şeytan insanlığın gözde şahsiyetlerinden olan peygamberlere (as), onların takipçilerine, Peygamberimiz Hz. Muhammede (asm), Onun (asm) vârisi olan, sahabe ve büyük veli zatlara görünmüştür. Hatta şeytan bununla da kalmayıp kâfirlere ve müşriklere de görünerek, mübarek insanları Allahın (cc) yolunda saptırmak için, onlara yardımcı olmuştur.
Şeytanın görünmesine dair rivayetlerin bir kısmı şöyledir:
Peygamberlerin şeytanı görmelerine dair rivayetler:
Hz. İsa (as) şeytanı uyandığında başucunda görmüş, onun malı olan kerpice tenezzül etmemiştir:
Hz. İsa (as) yarım kerpici başının altına koymuş, yatıp uyumuştu. Uyanıp gözlerini açtığında İblis'i başında bekler buldu. Ona:
"A melun başımda ne bekliyorsun?" diye sordu.
İblis ona dedi ki:
"Başının altına koyduğun benim kerpicim. Bütün dünya benim malım olduğuna göre, bu ker*** parçası da benim malımdır demektir. Mademki malımı kullanıyorsun bana ortak oldun demektir."
Hz. İsa (as) kerpici başının altından aldı, fırlatıp attı. Yeniden uyumaya niyetlendi. İblis de savuştu gitti.(Mantıku't Tayr, Feridüddin Atar)
Hz. Süleyman diğer peygamberlerden farklı olarak şeytanlarla ve cinlerle görüşmüş, onlara hükmedip, emrinde çalıştırmıştır.
Birtakım şeytanlar ve cinler Hz. Süleyman'ın(as) emrinde çalışmakta, ona çeşitli işlerde hizmet etmektedirler. Aralarında bina işleri, dalgıçlık gibi işlerde çalışanların bulunduğunu da Allah (cc), Kuran'da bildirmektedir:
Şeytanlardan da, onun için dalgıçlık yapanları ve bundan başka iş görenleri (emrine verdik.) Ve onları koruyanlar (biz) idik. (Enbiya Suresi, 82)
Allah (cc), Hz. Süleyman'ı(as) çeşitli vesilelerle desteklemiş, onun hâkimiyetini dünya üzerindeki hiç kimsenin yenilgiye uğratamayacağı şekilde kuvvetli kılmıştır. Ayetlerden Hz. Süleyman'ın (as)hizmetine verilmiş olan cin ve şeytanlar üzerinde çok büyük bir hâkimiyeti olduğu da anlaşılmaktadır:
Bunun üzerine rüzgârı ona boyun eğdirdik; onun emriyle istediği yere yumuşak olarak akıp giderdi. Her bina yapan ve dalgıçlık eden şeytanları (cinleri) de ve (zarar vermemeleri için) zincirler*le birbirlerine bağlı olan diğerlerini de (ona boyun eğdirdik). (Sad Suresi, 3638)
Hz. Muhammedin (asm) şeytanı görmesine dair rivayetler:
Hz. Muhammed (asm) şeytanı görmüş onu yakalayıp, sonra serbest bırakmıştır.
Ebu Hureyreden:
Resulülah (asm):
"Cinler den bir ifrit (şeytanın en şerlisi ve korkuncu) dün akşam namazımı bozmak için bana musallat oldu. Fakat Allah (cc)bana ona karşı bir imkân nasip etti. Hemen yakaladım. Hepiniz sabah gelip göresiniz diye onu mescide bir direğe bağlamak istedim. Fakat ona kardeşim Süleymanın (as):
Rabbim bana mağfiret buyur ve bana benden sonra hiç kimseye nasip olmayacak bir saltanat ihsan et! Şüphesiz ki Vehhâb (çok ihsan edici) olan ancak sensin! (Sad, 35) diye yaptığı duayı hatırladım. Ve onu kovarak yanımdan uzaklaştırdım.
Yine Ebu Derdanın rivayetinde:
Kardeşimiz Süleymanın (as) duası olmasaydı sabaha kadar bağlı kalacak, Medineli çocuklar sabahleyin gelip onunla oynayacaklardı. buyurdu. (Hayâtüs Sahabe)
Hz. Süleyman (as) , şeytanları ve cinleri kendi emrinde çalıştırmış, onları hak dinin faydasına olacak işlerde kullanmıştır. Kimseye nasip olmayacak bir saltanata sahip olmuştur. Kuşkusuz bu onun Allah'ın(cc) üstün kullarından olduğunun ve duasının kabulünün açık bir göstergesidir.
Şeytan, Allahın (cc) Muhammed'e (asm) bir şekilde gidecek ve insanları nasıl aldattığını anlatacaksın. Sana ne sorulursa doğru cevap vereceksin şeklindeki emri üzerine Hz. Muhammedle (asm) görüşmüştür.
İbni Abbas (ra) den naklen Muaz bin Cebel rivayet ediyor:
Bir gün Resulüllah Efendimiz (asm) Hz. Eyyüb El-Ensarî'nin (ra) evinde ashabı ile sohbet ederlerken, dışarıdan:
"Ya Resulüllah! Görülecek, halledilecek bir işim var. Halli için içeriye girmeme müsaade buyurur musunuz?" diye bir ses geldi. Bu sesi işiten Resulüllah Efendimiz (asm) ashaba dönerek:
"Bu sesin sahibinin kim olduğunu biliyor musunuz?"
"Allah ve Resulü en iyi bilendir. Sesin sahibinin kim olduğunu bilmiyoruz ya Resulullah!" dediler. Efendimiz (asm):
"O, melûn İblîs'tir Allah'ın (cc)laneti O'nun üzerine olsun." buyurunca:
Hz. Ömer (ra) hemen yerinden fırlayarak:
"Ya Resûlullah! İzin veriniz. O'nu hemen öldüreyim." dedi.
"Dur ya Ömer! Bilmez misin ki O'na belli bir vakte kadar mühlet verilmiştir. Buna kimse muktedir değildir. Öldürmeyi aklından çıkar." dedikten sonra şöyle buyurdu:
"Kapıyı açın, gelsin. O, buraya gelmek için emir almıştır. Söyleyeceği sözleri iyice anlamaya çalışınız."
Resulüllahın(asm) izni üzerine açılan kapıdan melun İblîs içeri girdi. Gözleri yukarı doğru açılmış, kafası büyük bir fil kafası gibi, şaşı, köse bir ihtiyar görünümünde idi. İblîs:
"Selam sana ya Muhammedi Selam size ey Peygamber ashabı!" diye selam verdi. İblîs'in selamını kimse almadı. Peygamber (asm) Efendimiz:
"Selam Allah'ındır ey mel'un! Buyurarak, bize niçin geldin ya laîn?" Diye sordu.
İblis:
Ben de buraya gelmekten çok rahatsız oldum. Allahü Teala'nın, bir melekle:
Habibim Muhammed'e (asm) zeliline bir şekilde gidecek ve insanları nasıl aldattığını anlatacaksın. Sana ne sorulursa doğru cevap vereceksin şeklindeki emri üzerine buraya geldim. dedi.
Bunun üzerine PeygamberimizEfendimiz (asm):
"Ya mel'un! Söyle bakalım. İnsanlar arasında en çok sevmediğin kimdir?" diye sordu, İblîs:
"Sensin ya Muhammedi" diye cevap verdi
Bundan sonra Hz. Muhammed (asm) ve İblis arasında epey uzun ve tafsilatlı bir konuşma geçer. Sahabelerin de şahit olduğu bu konuşmanın sonu şöyle biter:
İblis, bundan sonra Resulüllah Efendimiz'e (asm) kendi durumunu anlatmaya başladı:
"Ya Muhammed, bir kimseyi delalete sürüklemek için elimde bir imkân yoktur. Ben, ancak vesvese veririm ve bir şeyi güzel gösteririm o kadar. Eğer delalete sürüklemek elimde olsay*dı." yeryüzünde:
"Allahtan başka ilah yoktur ve Mu*hammed(asm) Allah'ın (cc)resulüdür. Diyen herkesi, oruç tutanı ve namaz kı*lanı hiç bırakmazdım. Hepsini dalalete düşürürdüm. Nasıl ki, senin elinde de, hidayet nevin*den bir şey yoktur. Sen ancak Allah'ın(cc) resulüsün. Ve tebliğe memursun. Şayet hidayet elinde olsaydı; yeryüzün*de tek kâfir bırakmazdın."
Sen, Allah'ın (cc)halkı üzerinde bir hüccetsin. Ben de, kendisi için ezelde şekavet yazılan kimselere bir sebebim.
Said olan kimse, taa, ana karnında iken saiddir. Şaki olan da, yine ana karnında iken şakidir.
Saadet ehli kılan Allah (cc). Şekavet ehli kılan da Allahdır (cc).
Bundan sonra, Resulullah Efendimiz(asm) şu iki ayet-i kerimeyi okudu:
Ancak Rabbinin merhamet buyurduğu kimse*ler müstesnâ. Zâten onları bunun için (rahmete ehil olan*ları rahmet, ihtilâfa ehil olanları ihtilâf için) yarattı. Böylece Rabbinin, Celâlim hakkı için, Cehennemi bütün cinler*den ve insanlardan doldu*raca*ğım! sözü tamâm oldu. (Hud, 119)
Allahın, kendisi için takdîr ettiği bir şey(i ye*rine getirmek)te Peygambere herhangi bir zorluk yok**tur. Bundan önce gelip geçen (peygamber)ler içinde Allahın kānûnu (böyle)dir. Allahın emri ise, mutlakā yerini bulan bir kaderdir. (Ahzab, 38)
Bundan sonra, Resulullah Efen*dimiz, (asm) İblis'e şöyle buyurdu:
"Ya Ebamürre, acaba senin bir tevbe etmen ve Allah'a (cc) dönmen mümkün değil mi? Cennete girmene kefil olurum. Söz veririm."
Bunun üzerine İblis şöyle dedi:
"Ya Resulullah, iş verilen hükme göre oldu. Kararı yazan kalem de kurudu. Kıyamete kadar olacak işler olacaktır."
Seni peygamberlerin efendisi kılan, cennet ehlinin hatibi eyleyen ve seni halkı içinden seçen ve halkı arasında bir gözde yapan, beni de şakilerin efendisi kılan ve cehennem ehlinin hatibi eyleyen Allah'tır (cc). Ve O (cc):
Bütün noksan sıfatlardan münezzeh*tir.
Ve İblis, cümlelerini şöyle tamamladı:
"İşte. Bu söylediklerim, sana son sözümdür. Ve bütün söylediklerimi de doğru söyledim."
(Muhyiddin-i Arabi, Şeceret'ül kevn, Şeytanın Hileleri)
Sahabelerin şeytanı görmesine dair rivayetler:
Hz. Ömer (ra) şeytanı görmüş ve onunla güreşerek yere çalmıştır:
Ebu Vailden (ra):
Abdullah bana şunları anlattı:
"Şeytan, Peygamberin (asm) ashabından biriyle karşılaştı, onunla güreşti. Müslüman onu yer vurdu ve parmağını ısırdı. Şeytan:
"Beni bırak sana öyle kelimeler öğreteyim ki bizden kim onu duysa kaçar." dedi
Bunu üzerine adam şeytanı bıraktı. Ama o kelimeleri öğretmekten kaçındı. Tekrar kapıştılar. Müslüman onu bir daha yere vurdu, parmağını ısırdı, o kelimeleri bana söyle, dedi. Şeytan yine öğretmemek istedi. Ancak üçüncü seferde ona:
"Bakara suresindeki Ayetel Kürsî dir." dedi.
Abdullaha:
"Ey Abdurrahmanın babası! Bu adam kimdir?" diye soruldu. O da:
"Ömerden başka kim olabilir." dedi. (Et-Tergib, 3/33)
İbn Asakir, Mücahidden:
Bize anlatıldığına göre, Ömerin (ra) halifeliği döneminde şeytanlar bağlıydı, O şehid edilince şeytanlar ortalığa yayılmışlar. (Hayâtüs Sahabe)
Ebu Hureyrenin (ra) şeytanla karşılaşması, şeytanın Ona (ra) bütün insi ve cinnî şeytanların şerrinden emin edecek duayı öğretmesi.
Ebu Hureyre (ra) anlatıyor:
"Ben zekât mallarını bekliyordum. Bir gece, birinin gelip bu malları karıştırdığını gördüm ve yakaladım. Ona:
Seni Resulallah'a (asm)götüreceğim dedim. O ise kendisinin, ihtiyaç sahibi olup aile fertlerine başka bakan kimsenin olmadığını, bundan dolayı da kendisini serbest bırakmamı istedi. Ben de bu haline acıyıp onu serbest bıraktım.
Ertesi gün Allah Resulünün (asm) yanına geldim. Ben daha bir şey söylemeden Efendimiz (asm):
Ya Ebu Hureyre! Dünkü esiri ne yaptın? diye bana o geceki macerayı sordu. Ben de:
Ya Resulüllah! Onu size getirecektim; ancak kendisinin fakir olduğunu ve ailesine bakacak kimsesinin olmadığını söyleyince ben de vazgeçtim deyince, Allah Resulü (asm):
Yalan söylüyor, o yine gelecektir buyurdular.
O akşam ben yine nöbet tuttum. Aynı şahıs yine geldi ama bu sefer kararım kesindi; ne kadar yalvarıp dil dökse de dinlemeyecek, onu tutup Allah Resulüne(cc) götürecektim. O da, bu kararlı tavrımı görünce:
Şimdiye kadar söylediklerimin hepsi yalandı. Eğer beni bırakırsan sana, okuduğun zaman ben ve emsalimin şerrinden korunabileceğin bir dua öğretirim diyerek kendisinin yalancı olduğunu itirafla Allah Resulünü (cc)tasdik etmişti. Ben ise söyleyeceği duanın ne olduğunu merakla onu hemen bırakıverip dinlemeye başladım. Bunun üzerine o bana:
Ayetel-Kürsi'yi okumaya devam ettiğin müddetçe, bütün insi ve cinnî şeytanların şerrinden emin olursun." dedi.
Ben de sabah Allah Resulünün(cc) huzuruna geldim ve Efendimiz (asm)yine:
Esirine ne yaptın? diye sordu. Ben de olup bitenleri anlattım. Sözümü bitirince de:
Yalancı ama sana doğruyu söylemiş buyurdular. Ardından:
Onun kim olduğunu biliyor musun? diye sordu. Ben:
Hayır, Ya Resulallah! dedim. Bana, onun şeytan olduğunu haber verdi. (Buhari, Vekalet)
Müşriklerin şeytanı görmesine dair bir rivayet:
Şeytan, Bedir Savaşı'ndan hemen önce insan kılığında, müşriklerin yanına gelmiş, Müslümanlara karşı, müşrikleri savaşa teşvik etmiştir
Şeytan, Bedir Savaşı'ndan hemen önce insan kılığında, müşriklerin yanına gelmiştir. Müslümanlara karşı, müşrikleri savaşa teşvik etmek için onların gururlarını okşayarak olmadık hayallerle kışkırtır.
Bu durum ayette şöyle anlatılmıştır:
O zaman (Bedir günü) şeytan onlara amellerini süslü göstermiş ve:
Bugün insanlardan size galip gelecek kimse yoktur ve şüphesiz ben de size yardımcıyım. demişti. Fakat iki ordu birbirini görününce, arkasını döndü ve:
Şüphesiz ben sizden uzağım; doğrusu ben sizin görmediğiniz şeyleri (müminlere yardımcı olan melekleri) görüyorum; ben elbette Allahdan(beni helak etmesinden) korkarım. Çünkü Allah azabı şiddetli olandır. (Enfal, 48)
Evliyanın büyüklerinin ve mübarek insanların şeytanı görmesine dair rivayetler:
Abdülkâdir Geylânî (ks) şeytanı bir nur şeklinde görmüş şeytanın: ben senin rabbinim sözüne inanmamıştır.
Şeytanın aldatmak gayesiyle güzel bir surette görünmesi hâdisesi birçok kişinin başına gelmiştir. Bunlardan bâzılarını Allah (cc) korumuş ve onlar karşılarında güzel surette duranın ha*kikatte şeytan olduğunu bilmişlerdir, işte korunanlardan birisi de evliyanın büyüklerinden Abdülkâdir Geylânî'dir (ks):
"Bir defasında ibâdet ederken, büyük bir arş ve üzerinde bir nur gördüm. O nur bana:
"Ey Abdülkâdir! Ben senin rabbinim. Başkalarına haram kıldığım her şeyi sana helal kıldım." dedi. Ben ona şöyle cevap verdim:
"Sen kendisinden başka ilâh olmayan Allah'sın, öyle mi ?!.. Defol, ey Allah'ın (cc)düşmanı!."
Bunun ardından o nur parçalandı ve karanlığa dönüşerek bana şunları dedi:
"Ey Abdülkâdir! Benden, dinindeki ve ilmindeki fıkhınla, sağlam kavrayışınla ve bir de ahvalde katetmiş olduğun derecen*le kurtuldun. Yoksa ben, yetmiş kişiyi (kesretten kinaye) bu şe*kilde aldattım."
Ona o nurun şeytan olduğunu nereden anladığı sorulduğun*da da şöyle der: Bunu onun "başkalarına haram kıldığım her şeyi sana helal kıldım" sözünden anladım. Çünkü biliyoruz ki, Şerîat-i Muhammedî (asm) ne nesh olur, ne de değişir. Bu sebeple şeytan bana: 'Senin rabbinim' dedi. 'Ben, kendisinden başka ilâh olmayan Allah'ım' demeye gücü yetmedi."
· Allahın (cc) zahit kullarından olan bir oduncu şeytanı bir adam suretinde görmüş ve onun hilesine karşı yenilmiştir.
Odunculukla hayatını kazanan bir zat vardı. Allah'a karşı kulluk vazifesini yapar, kimsenin ekşisine tatlısına karışmazdı. Bu zahit kişinin bulunduğu köyün yakınında bir köy daha vardı, onlar da dağda kutsal diye kabul ettikleri bir ağaca taparlar, ondan meded beklerlerdi.
Oduncu, bir gün:
"Şunların Allah(cc) diye taptıkları ağacı kesip odun edeyim, pazarda satarak ekmek parası kazanırım; hem de, bir kavmi Allah'a (cc)isyandan kurtarmış olurum." diye düşünerek Allah rızası için ağacı kesmeye karar verdi.
Dağa doğru giderken karşısına acayip suratlı pis bir adam çıkarak nereye gittiğini sordu. Oduncu:
"Halkın Allah(cc) diye taparak Allah'a (cc)isyan ettikleri ağacı kesmeye gidiyorum." dedi. Adam, oduncuya:
"Ben şeytanım... O ağacı kesmene müsaade etmiyorum." deyince zahit oduncu, şeytana çok kızmıştı.
Öldürmek için hücum ederek yere yatırdı ve üzerine oturup hançerini boğazına dayadı.
Şeytan zahide:
"Ey zahit, sen beni öldüremezsin. Allah(cc) bana kıyamete kadar müsaade etmiştir. Fakat gel o ağacı kesme, seninle anlaşalım. Ben sana her gün bir altın vereyim, sen de ağacı kesmekten vazgeç. Hem el ağaca tapıyormuş, günah işliyormuş senin neyine gerek, altınını al işine bak." dedi.
Adam şeytanı bırakmıştı. Şeytan adama, akşam yatıp sabahleyin yastığının altına bakmasını söyledi ve anlaşarak ayrıldılar.
Adam ağacı kesmekten vazgeçip, evine dönmüştü.. Akşam yatıp sabahleyin yastığının altına baktığında, altını gördü. Memnun olmuştu, ikinci gün oldu. Fakat bu sefer şeytan altını koymamıştı. Adam kızıp baltasını aldığı gibi dağa ağacı kesmeye gitti. Fakat yolda yine şeytanla karşılaştılar. Adam şeytana iyice kızmıştı. Görünce:
"Seni sahtekâr seni, kandırdın değil mi beni?" diyerek üzerine hücum etti.
Fakat evvelkinin tam tersine bu sefer şeytan adamı tuttuğu gibi altına aldı. Adam şaşırmıştı. Bu nasıl hâl der gibi şeytanın yüzüne bakıyordu. Şeytan:
"Hayret ettin değil mi? Niçin bana yenildiğinin sebebini söyleyeyim: Dün sen Allah rızası için ağacı kesmeye gidiyordun. Seni değil ben, dünyadaki bütün şeytanlar bir araya gelsek yine yenemezdik. Lâkin şimdi Allah rızası için değil de, sana altını vermediğim için kızdığından gidiyorsun, işte o yüzden bana mağlup oldun ve sana ağacı kesmene müsaade etmeyeceğim.
