Skrotum içerisindeki toplardamarların varisleşmesi şeklinde tanımlayabileceğimiz varikosel hastalığı, erkek kaynaklı kısırlığın en yaygın görülen anatomik nedenlerinden biridir. Sperm üretiminin ve sperm kalitesinin azalmasına yol açabileceği bilinmekle birlikte varikosel nedeniyle testis boyutlarında büyüme veya küçülme gibi değişimler de gözlenebilir. Bu damar hastalığının genel olarak zaman içerisinde ilerlediği ve ilerleme seyrine göre varikosel belirtilerinin değişebildiği bilinmektedir.
Varikosel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Varikosel nadir olarak ağrı sorununa yol açar. Ancak varikosel nedeniyle oluşan bir ağrı söz konusu ise bu ağrının spesifik özellikleri bulunur. Ayaktayken ya da egzersiz yaparken ağrının kötüleşmesi, orta ve keskin şiddetler arasında değişmesi, sırtüstü uzanıldığında azalması ve zamanla birlikte kötüleşmesi varikosel hastalığına işaret eder. Varikosel her zaman belirtilere de neden olmayabilir. Kimi zaman rutin fiziksel muayene sırasında yıllar sonra teşhis edilebilen bu hastalık testislerin şeklinde veya boyutunda değişiklik yaratabilir, skrotumda şişlik oluşturabilir, skrotumda varisleşmiş damarlar görünür hale gelebilir.
Varikosel belirtilerinin yakından takip edilmesi ve düzenli ürolojik muayenelerin gerçekleştirilmesi olası komplikasyonların engellenmesi adına önemlidir. Varikosel nedeniyle erkekler bir dizi sorunla karşılaşabilirler.
Varikosel Hastalığının Yol Açabileceği Sorunlar
1. İnfertilite
Varikosel tedavi edilmediği ve ilerlediği takdirde erkek kaynaklı infertiliteye neden olabilir. Varikosel ve kısırlık arasındaki bağlantı kurulurken testis toplardamarlarındaki varisleşme sonucu bölgede kanın toplanması ve testis ısısını artırması görüşleri ön planda tutulmaktadır. Çocuk sahibi olamayan erkeklerin %35-%44ünde varikosel hastalığı saptanmaktadır. Bu veriler primer infertilite için geçerlidir. Sekonder infertilitede yani daha önce çocuğu olan ancak sonrasında çocuk sahibi olamayan erkeklerin %45-%81inde varikosel olduğu kabul edilmektedir. Varikosellerin sperm sayısını, motiliteyi (spermin hareket yeteneği), morfolojiyi (normal şekilli sperm sayısı) azalttığı ve ayrıca sperm DNA hasarını artırdığı, bu da daha düşük döllenme oranları, gebelik oranları ve düşük oranlarına neden olabileceği gösterilmiştir.
2. Testis Boyutlarında Küçülme
Varikosel hastalığının testis boyutlarında küçülmeye neden olabileceği bilinmektedir. Ancak bu etkinin temel nedeni hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Genel olarak varisleşen damarlarda biriken kan nedeniyle testis basıncının artmasının ve testislerin toksinlere maruz kalıp hasara uğramasının söz konusu olduğu düşünülmektedir.
3. Hormonal Değişimler
Varikosel testis fonksiyonlarına zarar vererek Luteinizan hormon üretimini artırabilir ve testosteron üretimini azaltabilir. Varikosel tespit edilen erkeklerde testosteron düşüklüğü yaygın olarak görülmektedir. Testosteron birçok metabolik süreçte görev yaptığı için testosteron düşüklüğü nedeniyle erkekler cinsel isteksizlik, depresif ruh hali, uyku problemleri, kas kitlesinde azalma, konsantrasyon bozukluğu gibi bir dizi sorun ile karşılaşabilirler.
Varikosel tedavisi kişi özelinde planlanır. Varikosel genç erkeklerde görüldüğü takdirde tedavisinde mikrocerrahi varikoselektomi tercih edilmeli ve erkeklerin gelecek yıllar için fertilite düzeylerinin korunması amaçlanmalıdır. Yetişkin erkeklerde varikosel tedavisi sperm değerlerine, varikosel nedeniyle yaşanan şikayetlere ve çocuk planı olup olmadığına göre planlanır. Kişi çocuk sahibi olmayı düşünüyorsa kadın faktörünün de değerlendirilmesi gerekir. Kadının yaşı ve yumurta rezervi gibi değişkenler çocuk sahibi olmak isteyen varikosel hastalarının tedavi süreçlerinde değişikliğe neden olabilir.
Varikosel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Varikosel nadir olarak ağrı sorununa yol açar. Ancak varikosel nedeniyle oluşan bir ağrı söz konusu ise bu ağrının spesifik özellikleri bulunur. Ayaktayken ya da egzersiz yaparken ağrının kötüleşmesi, orta ve keskin şiddetler arasında değişmesi, sırtüstü uzanıldığında azalması ve zamanla birlikte kötüleşmesi varikosel hastalığına işaret eder. Varikosel her zaman belirtilere de neden olmayabilir. Kimi zaman rutin fiziksel muayene sırasında yıllar sonra teşhis edilebilen bu hastalık testislerin şeklinde veya boyutunda değişiklik yaratabilir, skrotumda şişlik oluşturabilir, skrotumda varisleşmiş damarlar görünür hale gelebilir.
Varikosel belirtilerinin yakından takip edilmesi ve düzenli ürolojik muayenelerin gerçekleştirilmesi olası komplikasyonların engellenmesi adına önemlidir. Varikosel nedeniyle erkekler bir dizi sorunla karşılaşabilirler.
Varikosel Hastalığının Yol Açabileceği Sorunlar
1. İnfertilite
Varikosel tedavi edilmediği ve ilerlediği takdirde erkek kaynaklı infertiliteye neden olabilir. Varikosel ve kısırlık arasındaki bağlantı kurulurken testis toplardamarlarındaki varisleşme sonucu bölgede kanın toplanması ve testis ısısını artırması görüşleri ön planda tutulmaktadır. Çocuk sahibi olamayan erkeklerin %35-%44ünde varikosel hastalığı saptanmaktadır. Bu veriler primer infertilite için geçerlidir. Sekonder infertilitede yani daha önce çocuğu olan ancak sonrasında çocuk sahibi olamayan erkeklerin %45-%81inde varikosel olduğu kabul edilmektedir. Varikosellerin sperm sayısını, motiliteyi (spermin hareket yeteneği), morfolojiyi (normal şekilli sperm sayısı) azalttığı ve ayrıca sperm DNA hasarını artırdığı, bu da daha düşük döllenme oranları, gebelik oranları ve düşük oranlarına neden olabileceği gösterilmiştir.
2. Testis Boyutlarında Küçülme
Varikosel hastalığının testis boyutlarında küçülmeye neden olabileceği bilinmektedir. Ancak bu etkinin temel nedeni hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Genel olarak varisleşen damarlarda biriken kan nedeniyle testis basıncının artmasının ve testislerin toksinlere maruz kalıp hasara uğramasının söz konusu olduğu düşünülmektedir.
3. Hormonal Değişimler
Varikosel testis fonksiyonlarına zarar vererek Luteinizan hormon üretimini artırabilir ve testosteron üretimini azaltabilir. Varikosel tespit edilen erkeklerde testosteron düşüklüğü yaygın olarak görülmektedir. Testosteron birçok metabolik süreçte görev yaptığı için testosteron düşüklüğü nedeniyle erkekler cinsel isteksizlik, depresif ruh hali, uyku problemleri, kas kitlesinde azalma, konsantrasyon bozukluğu gibi bir dizi sorun ile karşılaşabilirler.
Varikosel tedavisi kişi özelinde planlanır. Varikosel genç erkeklerde görüldüğü takdirde tedavisinde mikrocerrahi varikoselektomi tercih edilmeli ve erkeklerin gelecek yıllar için fertilite düzeylerinin korunması amaçlanmalıdır. Yetişkin erkeklerde varikosel tedavisi sperm değerlerine, varikosel nedeniyle yaşanan şikayetlere ve çocuk planı olup olmadığına göre planlanır. Kişi çocuk sahibi olmayı düşünüyorsa kadın faktörünün de değerlendirilmesi gerekir. Kadının yaşı ve yumurta rezervi gibi değişkenler çocuk sahibi olmak isteyen varikosel hastalarının tedavi süreçlerinde değişikliğe neden olabilir.
